Perakende Mevzuatına Bakış
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 14.01.2015 tarihinde yayınlanmıştır. Söz konusu kanuna dayanarak Alışveriş Merkezleri hakkında Yönetmelik, Perakendeciler Konseyi Yönetmeliği ile Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik olmak üzere ilgili tali mevzuat da çıkartılmıştır.
Söz konusu Kanun’un amacı perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçiş işlemlerinin kolaylaştırılması, perakende ticaretin serbest piyasa ortamında etkin ve sürdürülebilir rekabet şartlarına göre yapılması, tüketicinin korunması, perakende işletmelerin dengeli bir şekilde büyüme ve gelişmesinin sağlanması ve perakende işletmelerin faaliyetleri ile bunların birbirleri, üretici ve tedarikçilerle ilişkilerinin düzenlenmesidir.
Bu Kanunun uygulanmasında Alışveriş Merkezinin, Büyük Mağazanın, Bayi İşletmesi, Esnaf Ve Sanatkâr İşletmesi İle Özel Yetkili İşletmelerin, Mağaza Markalı Ürünün, PERBİS Olarak Adlandırılan Perakende Bilgi Sistemi’nin ve Perakende İşletmesi’nin tanımları yapılmıştır.
Söz konusu kanun ile getirilen ilk yenilik, perakende işletmelerin açılış ve faaliyeti ile kapanışında gerekli başvuru ve diğer işlemlerin yapılması, ilgili kurum ve kuruluşlara iletilmesi, değerlendirilmesi, sonuçlandırılması ve bu işletmelere yönelik veri tabanının oluşturulması ile bilgi paylaşımının sağlanması amacıyla Bakanlık bünyesinde kısa adı PERBİS olan perakende bilgi sistemi kurulmasıdır. PERBİS’te yer alacak ve erişime açılacak bilgiler ve uygulanma esasları çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir.
Bu kanuna giren perakende işletmeleri için işyeri açma ve çalışma ruhsatı da bu Kanun’da Perbis sistemi üzerinden düzenleme alanı bulmuştur.
Kanun’un getirdiği en büyük düzenlemelerden birisi de prim ve bedel taleplerine ilişkin düzenlemeleridir. Bu düzenlemeye göre, Büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmeler; üretici veya tedarikçiden mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli ve benzeri adlar altında ürün talebini doğrudan etkilemeyen herhangi bir prim veya bedel talep edemezler. Anılan perakende işletmeler, satışa konu ürünün talebini doğrudan etkileyen prim ve bedel taleplerinde ise, reklam, anons veya raf tahsisi gibi hizmetlerden dolayı üretici veya tedarikçiden, sözleşmede türü ve oranı belirtilmedikçe prim ya da bedel talebinde bulunamazlar. Bu hâlde, prim veya bedel talebinin sözleşme süresiyle sınırlı olması ve prim ya da bedel talebine konu olan ürünün sözleşme süresince rafta satışa sunulması zorunludur.
Esasen perakende işletmelerinin uygulamada üretici ve tedarikçilerden, prim ve benzeri adlarla bedeller talep ettikleri ve bunları ödemeyi ret eden tedarikçi ve üreticilerin ürünlerini satın almadıkları görülmektedir. Kanun ile bu durum tamamen yasaklanmamakla birlikte belirli şartlara bağlandığı görülmektedir. Zira prim taleplerini karşılamayan üretici ve tedarikçilerin ayakta kalabilmesi mümkün görünmemekte olup, bu durum ayrıca tüketici aleyhine rekabeti de bozmaktadır. Zira prim talepleri ister istemez ürünlerin fiyatlarına artış olarak yansımaktadır.
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte de bu Kanundaki düzenlemelere benzer düzenlemeler getirilmiştir. Bu düzenlemelere göre, Büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmeler, üretici veya tedarikçiyle yaptıkları sözleşmede prim ve bedelin türü ve oranı ile verecekleri hizmetin süre ve/veya sayısını belirtmek ve bu süre ve/veya sayıda hizmet vermek koşuluyla, ürün talebini doğrudan etkileyen tanıtım ve konumlandırma gibi hizmetleri nedeniyle üretici veya tedarikçiden aktivite primi ile reklam, dergi, anons, raf tahsisi, gondol ve kasa önü bedeli gibi prim ve bedel talep edebilir. Ancak bu perakende işletmeler üretici veya tedarikçiden, mağaza veya şube açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli gibi adlar altında, ürün talebini doğrudan etkilemeyen herhangi bir prim ya da bedel talep edemez. Prim ya da bedel talebine konu ürünün perakende işletmenin palet, sepet, stant ve diğer teşhir ünitelerinde satışa sunulması halinde, raf tahsisi hizmetinin verildiği kabul edilir.
Yönetmelik’te Kanun’dan farklı olarak verilecek hizmetin süre ve sayısının belirtilmesi ve bu süre ve/veya sayıda hizmet vermek koşulları da bir koşul olarak aranmaktadır. Ancak adı ve nitelemesi ne olursa olsun ürün talebini doğrudan etkilemeyen hiçbir bedel talep edilemeyecektir. Ancak ürün talebini doğrudan etkileyen bedellerin ne olduğu ne Kanun’da ne de Yönetmelik’te tanımlı değildir.
Ayrıca Türk Ticaret Kanunu’nun 1530. Maddesine paralel biçimde Kanun’da ödeme sürelerinin de düzenlendiği görülmektedir. Buna göre; üreticiler veya tedarikçiler ile perakende işletmeler arasındaki alım satım işlemlerinden kaynaklı ödemelerin, sözleşmede öngörülen tarihte yapılması esastır. Ancak, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen hızlı tüketim mallarına ilişkin ödemelerin süresi; alacaklı üretici veya tedarikçinin küçük işletme, borçlunun ise büyük ölçekli işletme olduğu hâllerde teslim tarihinden itibaren 30 günü geçemez. Yine kanunun atfı ile, bu kanunda düzenlenmeyen hususlarda Türk Ticaret Kanununun 1530 uncu maddesi hükümleri uygulanacaktır. Söz konusu maddede faiz, temerrüt ve ödeme süreleri de özel olarak düzenleme alanı bulmuştur.
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte ödeme süresi benzer şekilde düzenlenmiştir. Buna göre, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen ve buna bağlı olarak insan sağlığı açısından tehlike teşkil etmesi muhtemel hızlı tüketim mallarına ilişkin ödemelerin süresi, alacaklı üretici veya tedarikçinin küçük işletme, borçlunun ise büyük ölçekli işletme olduğu hâllerde teslim tarihinden itibaren otuz günü geçemez. Bu süre, vadeli araçlarla yapılan ödemelerin vadesi için de geçerlidir. Bu hükmün uygulanmasında, sözleşme dönemi içinde tarafların işletme ölçeğinde meydana gelen değişimler de göz önünde bulundurulacaktır. Yine 30 gün içerisinde bozulabilen nitelikteki hızlı tüketim mallarının kısım kısım teslimi halinde otuz günlük ödeme süresinin hesaplanmasında her bir teslimat ayrı ayrı dikkate alınacaktır. Teslim tarihinin belirlenemediği durumlarda, sevk irsaliyesinin düzenlendiği tarih teslim tarihi olarak kabul edilecektir.
Mağaza markalı ürünler tanımını ilk kez getiren kanun, bu ürünlerin satışına ilişkin ilkeleri de düzenlemiştir. Buna göre, yurt içinde üretilen ve hızlı tüketim malı niteliği taşıyan mağaza markalı ürünlerin üzerinde ve/veya ambalajında, perakendecinin ad, unvan veya markasının yanı sıra üreticinin ad, unvan ya da markasına da uygun ve kolay okunabilir bir şekilde yer verilecektir.
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte mağaza markalı ürünler de düzenleme alanı bulmuştur. Buna göre, Kanun’a paralel biçimde yurt içinde üretilen ve hızlı tüketim malı niteliği taşıyan mağaza markalı ürünlerin üzerinde ve/veya ambalajlarında, perakende işletmenin ad, unvan veya markasının yanı sıra üreticinin tercihine göre üreticinin ad, unvan ya da markasına da yer verilir. Ayrıca ürünün üzerinde ve/veya ambalajında, ürünün hangi büyük mağaza veya zincir mağaza adına üretildiği de belirtilir. Keza anılan mağaza markalı ürünlerin üzerinde ve/veya ambalajında üreticinin ad, unvan veya markasına, mağaza markasıyla aynı yazı karakterinde, bu yazının en az %25’i punto büyüklüğünde ve parantez içinde, uygun ve kolay okunabilir bir şekilde yer verilir. Üreticinin ad, unvan ya da markasına ilişkin rakam, harf, kelime, işaret ve semboller eksiksiz, okunabilir, gerçeğe uygun ve karışıklığa sebebiyet vermeyecek şekilde kullanılır.
Kanun’da Kampanyalı satış ve alışveriş festivali konuları da düzenlenmiştir. Perakende işletmeler 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen usul ve esaslara uymak kaydıyla indirimli veya promosyonlu satış kampanyaları da düzenleyebilir. Ancak kampanyanın süresi; işyeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet konusu değişikliğinde 3 ayı, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre tasfiye durumunda ise 6 ayı geçemez. Perakende işletmeler başlangıç ve bitiş süresi belli olmayan indirimler yapamaz.
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik uyarınca Perakende işletmelerin, İndirimli veya promosyonlu satış kampanyaları; ürün, marka ya da işletmeyi tanıtmak, ürün alımını özendirmek ve satışını artırmak veya işletmenin ya da markanın imajını güçlendirmek gibi amaçlarla ve belirli sürelerle, perakende işletmelerce satışa sunulan daha düşük fiyata aynı mal veya hizmet, aynı fiyata daha fazla mal veya hizmet, bedelsiz ya da indirimli fiyattan ilave mal veya hizmet gibi uygulamaları kapsar.
İşyerinin devri ve kapanışı ile adres ve faaliyet konusu değişikliği durumlarında, kampanyanın başlangıç tarihi il müdürlüğüne bildirilir.
İndirimli veya promosyonlu satış kampanyalarının süresi; bilindiği üzere işyeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet konusu değişikliğinde 3 ayı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre tasfiye durumunda ise 6 ayı geçemez. Bu sürelerin hesaplanmasında; işyeri açılışı için işyeri açma ve çalışma ruhsatı tarihi, tasfiye durumunda tasfiyeye giriş tarihi, işyerinin devri ve kapanışı ile adres ve faaliyet konusu değişiklerinde ise kampanyanın başlangıç tarihi dikkate alınır.
Perakende işletmeler başlangıç ve bitiş tarihi belli olmayan indirimler yapamaz. İndirimli veya promosyonlu satış kampanyasının fiyat etiketi gibi araçlar dışında, afiş, pankart ve benzeri araçlarla ilan edilmesi halinde bu araçlarda, kampanyanın başlangıç ve bitiş tarihine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde yer verilir. İnternet sitesinde yapılan ilanlarda da kampanyanın başlangıç ve bitiş tarihi belirtilir
Mahallî idareler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile bunların ortağı olduğu şirketler ve diğer tüzel kişiler; birlikte veya bağımsız olarak, perakende işletmelerin katılımıyla, yılın belli dönemlerinde, ilçe, il, bölge veya ülke düzeyinde alışveriş festivali düzenleyebilir. Kanun uyarınca Kamu Kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının bu festivaller için ayıracakları ödenek miktarı, bütçelerinin yüzde beşini geçemez. Alışveriş festivalinin başlangıç ve bitiş tarihleri ile festivalin programı ve uygulama alanı önceden Bakanlığa bildirilmelidir.
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik uyarınca, Alışveriş festivalinin başlangıç ve bitiş tarihleri ile festival programı, festivalin ilçe veya il düzeyinde düzenlenmesi durumunda il müdürlüğüne; bölge veya ülke düzeyinde düzenlenmesi durumunda ise Bakanlığa en az bir ay önceden yazılı olarak bildirilir. Alışveriş festivalinin süresi bir yıl içinde altmış günü geçemez. Festival programında; festivalin etkinlik takvimi, ilçe, il, bölge ve/veya ülke düzeyindeki uygulama alanı, bütçesi, katılımcıların işletme adı ve/veya ticaret unvanı, adresi, telefonu gibi iletişim bilgileri, varsa tanıtıma ilişkin internet sitesi adresi ve festivali düzenleyen tüzel kişilere ait iletişim bilgileri de yer alır.
Sürekli indirimli satış, Kanun’da seri sonu, sezon sonu, ihraç fazlası, kusurlu ve benzeri malların, perakende işletmelerce, indirimli fiyattan veya malların fabrika çıkış fiyatı üzerinden yıl boyunca satılması olarak tanımlanmıştır. Sürekli indirimli satış yapan perakende işletmelerin ön cephesinde ve mağaza içlerinde, kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde bu satış türünü gösterir ya da çağrıştırır ibarelere yer verilecektir.
Bu ibarelerin alışveriş merkezlerince kullanılması ise, alışveriş merkezi içerisinde yer alan perakende işletmelerin tamamının sürekli indirimli satış kapsamında faaliyet göstermesine; alışveriş merkezi içinde bulunanlar da dâhil diğer perakende işletmelerce kullanımı ise satışa sunulan malların en az % 75 indirimli satış kapsamında faaliyet göstermesine bağlıdır. Nitekim Alışveriş Merkezleri Hakkındaki Yönetmelik m. 18 uyarınca da buna paralel düzenlemeler bulunmaktadır. Buna göre Sürekli indirimli satış türünü gösterir ya da çağrıştırır ibarelerin alışveriş merkezince kullanımı, içindeki perakende işletmelerin her birinin sürekli indirimli satış yapmasına bağlıdır. Bu ibarelere, alışveriş merkezinin ön cephesinde kolaylıkla görülebilir ve okunabilir bir şekilde yer verilmesi gereklidir. Yine beslenme, eğlenme, dinlenme, kültürel ve benzeri hizmetlerin ve/veya hızlı tüketim mallarının satışını yapan lokanta, sinema, berber, terzi ve market gibi perakende işletmeler ile niteliği itibarıyla sürekli indirimli satış türüne uygun olmayan diğer perakende işletmeler burada dikkate alınmazlar. Alışveriş merkezince sürekli indirimli satış türünü gösterir ya da çağrıştırır ibarelerin usulüne uygun kullanılmasından alışveriş merkezi maliki ve yönetimi müştereken sorumludur.
Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik uyarınca sürekli indirimli satışa konu mallar tanımlanmıştır. Bir malın sürekli indirimli satışa konu olabilmesi için;
a) Üretiminin sonlanması ve sınırlı sayıda üretim gibi nedenlerle serideki stok adedinin az olması,
b) Belli bir mevsimde veya dönemde satılmak üzere üretilmekle birlikte, mevsim ya da dönem sonuna yakın yahut mevsim veya dönemin bitiminden sonra satışa konu olması,
c) İhraç edilmek amacıyla üretilmekle birlikte çeşitli nedenlerle ihraç edilememiş olması,
ç) Biçim, renk, büyüklük ve benzeri nitelikler bakımından maddi, ekonomik veya hukuki eksiklikler içermesi,
d) Teşhirde kullanılmış olması,
e) İade edilmiş olması,
f) Fabrika çıkış fiyatı üzerinden satışa sunulması ve benzeri nitelikleri taşıması gerekir.
Satışa sunduğu her bir mal grubunun en az %70’i belirtilen nitelikleri taşıyan perakende işletmelerce, indirimin sürekli olduğunu gösteren ya da çağrıştıran ibareler kullanılmalıdır. Bu ibarelere, perakende işletmelerin ön cephesinde ve mağaza içinde sürekli indirimli satışa ayrılan kat veya reyon gibi bölümlerin giriş veya ön kısmında kolaylıkla görülebilir ve okunabilir bir şekilde yer verilir.
Yıl içinde dönemsel olarak faaliyet gösteren ve bu dönem boyunca satışa sunduğu malların en az %70’i belirtilen niteliklere sahip olan perakende işletmelerin yıl boyunca satış yaptığı kabul edilir.
Satışa sunulan her bir mal grubunun en az %70’i belirtilen nitelikleri taşıdığına ve sürekli indirimli satışa konu malların indirimli fiyattan veya malların fabrika çıkış fiyatı üzerinden satışa sunulduğuna ilişkin ispat yükümlülüğü sürekli indirimli satış yapan perakende işletmeye aittir.
Alışveriş merkezlerinde, satış alanının en az binde 5 tekabül eden alanın sosyal ve kültürel etkinliklerin düzenlenmesi amacıyla ayrılması zorunludur. Bakanlık, bu oranı bir katına kadar artırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkilidir.
Yine Alışveriş merkezlerinde, acil tıbbi müdahale ünitesi, ibadet yeri, bebek bakım odası, çocuk oyun alanı gibi ortak kullanım alanları ve engelliler ile yaşlı ve çocukların ihtiyaçları dikkate alınarak sair ortak kullanım alanları oluşturulur. Alışveriş Merkezleri hakkında Yönetmelik uyarınca Ortak kullanım alanlarının bu Yönetmeliğe ve Türk Standardları Enstitüsünün ilgili standartlarına uygun olarak oluşturulmasından alışveriş merkezi maliki, amacına uygun olarak kullanılmasından, bu alanlarda oluşabilecek kazalara karşı gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmasından ve bu alanlara ilişkin diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesinden alışveriş merkezi maliki ile yönetimi müştereken sorumludur. Yönetmelikte sosyal ve kültürel etkinlik alanının oranları ve etkinliklerin önceden ilanı gibi düzenlemeler de yer almaktadır. Yine acil tıbbi müdahale ünitesi, personeli, bebek bakım odası ve çocuk oyun alanı, ibadet yerleri, dinlenme yerleri, tuvalet alanları hakkında düzenlemeler de yapılmıştır. yine alışveriş merkezinin aynına ilişkin olmayan ortak giderlerin malikler ve kiracılar arasındaki paylaştırılmasına dair düzenlemeler de yapılmıştır.
Alışveriş Merkezleri hakkında Yönetmelik’in 4. Maddesi Alışveriş merkezinin niteliklerini tespit etmiştir. Yine Yönetmelik uyarınca alışveriş merkezlerinin projelendirilmesi ve ruhsatlandırılması da düzenlenmiştir. Yeniliklerden birisi de, alışveriş merkezine bu Yönetmeliğe uygun olarak verilen yapı kullanma izin belgesi kanun uygulamasında işyeri açma ve çalışma ruhsatı yerine geçmektedir.
Alışveriş merkezlerinde Yer ve raf tahsisi de tüketici bakımından rekabetin sağlıklı işlemesini temin amacıyla Kanun’da düzenleme alanı bulmuştur. Buna göre alışveriş merkezlerinde esnaf ve sanatkâr işletmecilerine rayiç bedel üzerinden kiraya verilmek üzere, toplam satış alanının en az %5’i oranında yer ayrılır. Bu yerler; esnaf ve sanatkâr işletmecilerinden yeteri kadar talep olmaması veya boşalan yerlerin duyuru tarihinden itibaren 20 gün içinde doldurulamaması hâlinde, diğer talep sahiplerine de kiralanabilir.
Yine Alışveriş merkezlerinde; geleneksel, kültürel veya sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri icra edenlere kiraya verilmek üzere, toplam satış alanının en az binde üçü oranında yer ayrılır. Bu yerlerin kira bedeli, rayiç bedelinin dörtte birinden fazla olamaz. Söz konusu meslekler, ilgili üst meslek kuruluşunun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir ve ilan edilir. Yine Kanunu’nda yöresel ürünler ve coğrafi ürünler için de kotalar düzenlenmiştir. Alışveriş Merkezleri hakkında Yönetmelik uyarınca söz konusu yer tahsis oranlarının uygulanmasından alışveriş merkezi maliki ile yönetimi müştereken sorumludurlar.
Raf tahsisi ayrıca Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelik uyarınca da düzenlenmiştir. Buna göre, esas işletme konusu hızlı tüketim mallarının satışı olan büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmeler, satış alanlarının en az %1’i oranındaki raf alanını Kanun ve Yönetmelikte belirtilen yöresel ürünlerin satışı amacıyla ayıracaklardır. Perakende işletmenin esas işletme konusu çerçevesinde satışa sunabileceği ürün çeşitliliğine uygun olmayan yöresel ürünler için raf tahsisi zorunluluğu aranmaz. Yöresel ürünlerin, satış alanındaki stant ve benzeri ünitelerde konumlandırılması halinde rafta satışa sunma zorunluluğunun karşılandığı kabul edilir.
Raf tahsisi, yöresel ürün üretici ve tedarikçilerinin perakende işletmeye yaptığı yazılı başvurusu üzerine yapılır. Üretici ve tedarikçilerin başvurusunun makul sebeplerle uygun bulunmaması veya yöresel ürün olmaması nedeniyle doldurulamayan raf alanları, diğer ürünlerin satışı amacıyla kullanılabilir. Başvuruya ilişkin ispat yükümlülüğü üretici ve tedarikçiye aittir. Bayi işletme ve özel yetkili işletmelerin satış alanı, büyük mağaza ve zincir mağazaların satış alanı gibi hesaplanacaktır.
Alışveriş Merkezleri Hakkındaki Yönetmeliğe göre, tahsis edilen işyerlerinin rayiç kira bedeli tahsis edilen işyerinin büyüklüğü ve alışveriş merkezi içindeki konumu, alışveriş merkezinin büyüklüğü ve bulunduğu yer, potansiyel iş hacmi ve ciro gibi hususlar dikkate alınarak alışveriş merkezi malikince tespit edilecektir. Yine anılan yönetmelikte alışveriş merkezinden kiralama yapılmasında uygulanacak hususlar yönetmeliğin 14 -16. Maddelerinde detaylı biçimde belirtilmiştir.
Söz konusu yönetmelikte ayrıca tuvalet ve bebek bakım odaları hariç olmak üzere, kamera ile kayıt zorunlulukları bulunmaktadır. Bu kayıtlar en az 30 gün süre ile saklanmalıdır. Anılan kayıtların saklanmasından alışveriş merkezi yönetimi sorumlu tutulmaktadır.
Yönetmelikte denetim sonucunda uygulanacak idari para cezaları için Kanun’a yollama yapılmıştır. Buna göre, Kanun çerçevesinde Bakanlıkça alınan tedbirlere ve yapılan ikincil düzenlemelere uymayanlara ve denetime yetkili olanlarca istenilen defter, belge ve diğer kayıtlar ile bunlara ilişkin bilgileri vermeyenlere veya eksik verenlere ya da denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenlere 2.000 Türk lirası idari para cezası verilecektir.
Kanun uyarınca Perakende işletmelerin çalışma saatleri de mesleğe, mevsime ve turizme özgü şartlar ve benzeri hususlar gözetilerek perakende işletmelerin bir kısmının veya tamamının çalışma saatleri, meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine yetkili idarenin görüşü alınmak suretiyle vali tarafından belirlenebilir. Esnaf ve sanatkâr işletmelerinin çalışma saatlerinin belirlenmesinde, meslek kuruluşunca ilgili esnaf ve sanatkâr odasının görüşü alınır. Üst meslek kuruluşlarının müşterek teklifi üzerine, faaliyet kollarına göre perakende işletmelerin çalışma saatlerinin bölge veya ülke düzeyinde belirlenmesine Bakanlık yetkilidir. Görüldüğü üzere çalışma saatleri konusunda sabit bir düzenleme bulunmamaktadır. Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte düzenlemeye ilişkin detaylar verilmiş olup, bu bölgeye ve şartlara göre ve ilgili makamın kararına göre her il ve ilçe için değişmektedir.
Kanunda Perakende ticaretin bu Kanun’un amacına uygun olarak yapılmasının sağlanması hususunda karşılıklı bilgi ve görüş alışverişinde bulunmak, sektöre yönelik politika oluşturulmasına katkı sağlamak, sorunları tespit etmek, alınacak önlemleri belirlemek ve ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliğini sağlamak üzere Bakanlığın koordinatörlüğünde Perakendeciler Konseyi kurulmuştur. Buna ilişkin yönetmelik de 19.07.2016 tarihinde çıkarılmıştır.
Yine Kanun’da Tedarik Ve Dağıtım Kooperatifleri kurulmasından da söz edilmiştir.
Kanun’da denetim hususunun da düzenlendiği görülmektedir. Buna göre, Bakanlık ve yetkili idareler bu kanunun uygulanması, uygulamada çıkan sorunlar ve şikâyetlerle ilgili olarak perakende işletmeler nezdinde denetim yapmaya yetkilidir. Buna ilişkin yönetmelik çıkarılmamış olup Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte ilkeler belirlenmiştir..
Kanun’a bu kanunun belirtilen hükümlere uyulmamasının cezai yaptırımlarının da düzenlendiği görülmektedir. Buna göre diğer kanunlara göre daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde,
a) Bu Kanunun prim ve bedel talebi hakkındaki düzenlemelerine aykırı hareket halinde her bir mağaza ya da şubesindeki her bir aykırılık için haksız olarak alınan prim ve bedel tutarında,
b) Bu Kanun’un mağaza markalı ürün için öngürlen yükümlülüklerine uyulmaması halinde büyük mağaza ve zincir mağazalara, her bir mağaza ya da şubesindeki her bir ürün grubu için 10.000 Türk lirası,
c) Bu Kanun’un indirimli ve promosyonlu satış süreleri ile sürekli indirimli satış ile ilgili yükümlülüklerine riayet edilmemesi halinde 000 Türk lirası
ç) Bu Kanun’a göre Alışveriş merkezlerinde sosyal ve kültürel etkinlikler için ayrılması gereken alanların ayrılmaması veya daha az alan ayrılması halinde, ayrılması gereken alandan ayrılmayan her bir metrekare için 20.000 Türk lirası, aykırılığın otuz günden az olmamak üzere Bakanlıkça verilen süre içinde giderilmemesi hâlinde bu tutarın iki katı,
d) Bu Kanuna göre Alışveriş merkezlerinde, acil tıbbi müdahale ünitesi, ibadet yeri, bebek bakım odası, çocuk oyun alanı gibi ortak kullanım alanlarının oluşturulmaması halinde, her bir aykırılık için 50.000 Türk lirası, aykırılığın otuz günden az olmamak üzere Bakanlıkça verilen süre içinde giderilmemesi hâlinde bu tutarın iki katı,
e) yine Alışveriş merkezlerinde esnaf ve sanatkâr işletmecileri ile geleneksel, kültürel ve sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri icra edenlere ayrılması gereken alanların ayrılmaması halinde buna aykırı hareket eden alışveriş merkezlerine, ayrılması gereken yerden ayrılmayan her bir metrekare için metrekare başına düşen rayiç kira bedeli tutarında, aykırılığın otuz günden az olmamak üzere Bakanlıkça verilen süre içinde giderilmemesi hâlinde bu tutarın iki katı,
f) Bu Kanun’a göre yine coğrafi işaret ve yöresel ürünler için ayrılması gereken alanların ayrılmaması halinde de, her bir mağazası ya da şubesi için 20.000 Türk lirası, aykırılığın otuz günden az olmamak üzere Bakanlıkça verilen süre içinde giderilmemesi hâlinde bu tutarın iki katı,
g) Kanun’da belirlenen çalışma saatlerine aykırı hareket edenlere 1.000 Türk lirası,
ğ) Taşınmaz ve ikinci el motorlu kara taşıtı alım satımı gibi ticari faaliyetleri yürütenlere yönelik belirlenen davranış kurallarına ve yapılan düzenlemelere aykırı hareket edenlere 3.000 Türk lirası,
h) Bu Kanun çerçevesinde Bakanlıkça alınan tedbirlere ve yapılan ikincil düzenlemelere uymayanlara ve denetime yetkili olanlarca istenilen defter, belge ve diğer kayıtlar ile bunlara ilişkin bilgileri vermeyenlere veya eksik verenlere ya da denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenlere 2.000 Türk lirası idari para cezaları verilecektir.
Söz konusu cezaların büyük mağaza, zincir mağaza, bayi işletme ve özel yetkili işletme tarafından işlenmesi hâlinde cezalar misli ile uygulanmaktadırlar. Yine kanunda belirtilen idari para cezalarının verilmesini gerektirir fiillerin, bir takvim yılı içinde tekrarı hâlinde, her bir tekrar için iki katı idari para cezası uygulanacaktır. Söz konusu cezalar geçici 1. Maddenin 11. Fıkrasında da tekrar edilmiş ve cezaların düzenlendiği maddeye atıf sureti ile tekrar edilmiştir.
Keza son olarak, belirtmek gereklidir ki, 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanun hükümleri perakende işletmeler hakkında uygulanmaz.