Paya Dayalı Kitle Fonlaması Tebliği İle Girişimcileri Neler Bekliyor?

Paya Dayalı Kitle Fonlaması Tebliği (III – 35/A.1) (“Tebliğ”) 03 Ekim 2019 tarihli ve 30907 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. İşbu yazımızda, Tebliğ ile getirilen hukuki düzenlemelere ve paya dayalı kitle fonlamasına ilişkin usul ve esaslara yer verilmektedir.

I. GİRİŞ

Tebliğ’in yürürlüğe girmesiyle, Dünya genelinde uygulaması yaygın bir şekilde devam eden kitle fonlamasının Türkiye’de de uygulanabilmesi için beklenen hukuki altyapı hazırlanmıştır.

Konu hakkında Türkiye’de ilk yasal düzenleme, 05 Aralık 2017 tarihli ve 30261 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7061 sayılı Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na getirilen kitle fonlamasına ilişkin değişiklik (“Değişiklik”) ile gerçekleştirilmiş olsa da; kitle fonlamasının hangi türlerinin gerçekleştirilebileceği ve buna ilişkin usul ve esaslar işbu Değişiklik ile belirlenmemiştir.  Tebliğ’in yayınlanmasıyla ise bu hususlardaki ikincil bir yasal düzenleme ihtiyacı giderilmiştir. Ancak belirtmek isteriz ki, günümüzde pek çok kişi tarafından duyulmuş ve ileride daha etkili bir uygulama alanı bulacağı öngörülen, merkezileştirilmemiş kripto para ile Tebliğ arasındaki ilişkiyi belirleyen düzenlemeler henüz getirilmemiştir.

Değişiklik ile 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa (“SPK”) 3/z maddesi getirilerek, “kitle fonlaması” tanımlanmıştır. Buna göre, bir projenin veya girişim şirketinin ihtiyaç duyduğu fonu sağlamak amacıyla, Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”)  tarafından belirlenen esaslar dâhilinde ve SPK’nın yatırımcı tazminine ilişkin hükümlerine tabi olmaksızın kitle fonlama platformları oluşturulmaktadır. Bu doğrultuda, kitle fonlamasının bir çeşidi olarak Tebliğ ile getirilen paya dayalı kitle fonlaması ise pay karşılığında kitle fonlama platformları aracılığıyla halktan para toplanmasını ifade etmektedir. Aşağıda Tebliğ ile getirilen düzenlemelere ilişkin ana başlıklara yer verilmiş ve paya dayalı kitle fonlamasına ilişkin önem arz eden noktalara değinilmiştir.

II. TEBLİĞİN AMACI VE KAPSAMI

Tebliğ ile paya dayalı kitle fonlamasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş olup, bu hususta kitle fonlama platformlarının Kurul Listesine (Tebliğ madde 4/m uyarınca, Kurulca paya dayalı kitle fonlamasına aracılık etmesi uygun görülen platformların yer aldığı listedir)alınmaları ve faaliyetleri, paya dayalı kitle fonlaması yoluyla halktan para toplanması ve toplanan fonların ilan edilen amacına uygun olarak kullanıldığının kontrolü ve denetimi konuları hüküm altına alınmıştır.

Belirtmek isteriz ki, Tebliğ’in “Kapsam” başlıklı 2. maddesiyle ödül veya bağış karşılığında fon toplanması faaliyetleri açıkça Tebliği’in kapsamı dışında bırakılmıştır.

III. KİTLE FONLAMA PLATFORMLARINA İLİŞKİN ESASLAR

Tebliğ’in İkinci Bölümünde yer alan 5. ve devamı maddelerinde, platformlara ilişkin esaslar belirlenmiştir. Tebliğ’in 5. maddesi ile esasen anonim ortaklık olan kitle fonlama platformları için Liste’ye alınma zorunluluğu getirilmiş olup, Listeye alınabilme için asgari 1.000.000,00-TL olan sermayenin tamamının nakden ödenmiş olması ve ödenmiş sermayesi ile özsermayesinin bundan az olmaması, paylarının tamamının nama yazılı olması, ticaret unvanında “Kitle Fonlama Platformu” ibaresinin bulunması gibi şartlara yer verilmiş; esas sözleşme, yönetim kurulu vb. hususlardaki esaslar belirlenmiştir. Tebliğ’e ek yapılan EK-1 ile platformların listeye alınma başvurularında gerekli bilgi ve belgeler gösterilmiştir.

Platform ortakları ve Yönetim Kurulu üyelerinde aranacak şartlar ise Tebliğ’in 6. maddesi ile ortaya konmuş olup, Yönetim Kurulu tarafından oluşturulacak Yatırım Komitesine ilişkin esaslara Tebliğ’in 9. maddesinde yer verilmiştir. Belirtmek isteriz ki, Tebliğ’in 4/aa maddesi uyarınca Yatırım Komitesi, “Girişim şirketine veya girişimciye ait projeye ilişkin hazırlanan fizibilite raporunu değerlendiren, kampanyalara ilişkin hazırlanan kitle fonlaması bilgi formunu onaylayan ve platform yönetim kurulu tarafından belirlenen komiteyi” ifade etmekte olup, işbu tanım doğrultusunda ve Tebliğ’e ek yapılan EK-2 uyarınca Yatırım Komitesi tarafından girişimcilerin projelerine ait fizibilite raporunun incelenmesine ilişkin değerlendirme politikası oluşturulacak ve Yönetim Kurulu tarafından karara bağlanarak platform üzerinden kamuya   duyurulacaktır.

IV. KİTLE FONLAMA PLATFORMLARININ FAALİYETLERİNE İLİŞKİN ESASLAR

Tebliğ’in “Genel Esaslar” başlıklı 11. maddesi uyarınca platformlar, münhasıran kitle fonlaması faaliyeti yürütebilecek olup, bu esnada ayrıca girişimcilere danışmanlık hizmeti verilmesi söz konusu münhasırlığa aykırılık teşkil etmeyecektir. Ayrıca ve önemle belirtmek gerekir ki, Tebliğ’e ek yapılan EK-3’de asgari unsurları belirtilen, girişim şirketi veya girişimci ile platform arasında akdedilecek kitle fonlaması sözleşmesi ile kitle fonlaması faaliyeti sırasında uyulması gereken esasların belirlenmesi gerekmektedir. Tebliğ’in 11. maddesinin 3. fıkrasında ise bu kapsamda platformların kampanya sayfası oluşturmak, bilgi formunu burada yayınlamak ve bilgi formu ile kampanya ile ilgili yatırımcılar nezdinde önem arz eden bilgileri yatırımcıların incelemesine açık tutmak vb. yükümlülükler sayılmıştır.

Yine Tebliğ’in 11. maddesi 4. ve devam eden fıkralarında, platformların kampanya başvurularını yatırım komitesine sunmadan önce reddedebileceği, yatırım komitesine sunulan kampanya başvurularının platformda yayınlanmasının yatırım komitesinin onayıyla olacağı ve bu onayın değerleme politikasında yer alan her bir ölçüt bakımından yatırım komitesince yapılan değerlendirmeleri içeren bir rapora bağlanacağı düzenlenmiştir. Ayrıca, platformların bilgilendirme, saklama, bilgi verme ve kamuya duyurma vb. yükümlülükleri belirtilmiştir.

Platformların gerçekleştiremeyeceği faaliyetlere Tebliğ’in 12. maddesinde yer verilmiş olup, bunlar;

  • Katılım bankalarının tabi olduğu mevzuatta yer alan özel hükümler saklı kalmak kaydıyla faiz veya her ne ad altında olursa olsun bir ivaz karşılığı veya rehin almak suretiyle kredi veya ödünç para verme işlerine aracılık edilemeyeceği ve paya dayalı kitle fonlaması dışında herhangi bir sermaye piyasası aracı karşılığında kitle fonlaması faaliyeti yürütülemeyeceği,
  • Gayrimenkul ve gayrimenkule dayalı hakların alım satımı ve gayrimenkul projelerinin geliştirilmesi ile girişim şirketlerine iştirak edilmesine yönelik kitle fonlaması faaliyeti yürütülemeyeceği,
  • Yurt dışında yerleşik gerçek ve tüzel kişilere yönelik Türkiye’de yerleşik kişilerden fon toplanması amacıyla kitle fonlaması faaliyeti yürütülemeyeceği,
  • Girişim şirketi veya projelere ilişkin yatırımcılara yönelik olarak yatırım tavsiyesi niteliğindeki değerlendirme, analiz ve yorumlarda bulunulamayacağı,
  • Girişim şirketini veya kampanya süreci tamamlanmamış projeleri tanıtmaya yönelik basılı ya da elektronik ortamda paylaşılan tanıtıcı bilgiler ile platforma veya kampanya sayfasına yönlendirme yapan tanıtımlar hariç olmak üzere kampanyası yürütülen girişim şirketlerine veya projelere ait ticari ürün ve/veya hizmetlerin reklamlarını yayımlayamayacağı,
  • Platformların internet siteleri üzerinden üyelerin kendi aralarında iletişim kurmalarına imkan tanınması hükme aykırılık teşkil etmemek üzere geniş yetkili aracı kurumlar hariç paylara ilişkin olarak ikincil piyasa işlemlerine aracılık edilemeyeceği

şeklinde sıralanmıştır.

Son olarak, Tebliğ’in 13. maddesi ile Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik tanıtım, reklam ve pazarlama gibi faaliyetlerde bulunulmamış olması şartıyla; Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışında yerleşik platformlar üzerinden katıldıkları kitle fonlaması işlemleri, bu amaçla yurt dışında açtıkları hesaplar, söz konusu hesaplara gönderilen nakit ve diğer kıymetler ile bu hesaplar üzerinden gerçekleştirdikleri işlemlerin bu Tebliğin kapsamı dışında olduğu düzenlenmiştir. Ancak yurt dışında yerleşik platformlar tarafından Türkiye’de iş yeri açılması, Türkçe internet sitesi oluşturulması, sunulan kitle fonlama faaliyetlerine ilişkin olarak doğrudan ve/veya Türkiye’de yerleşik kişi ya da kurumlar aracılığıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunulması durumlarından herhangi birinin varlığı hali Tebliğ kapsamında tutulmuştur.

V. PLATFORM ÜYELİĞİNE VE KAMPANYA SÜRECİNE İLİŞKİN ESASLAR

Tebliğ’in 14. maddesi uyarınca, kitle fonlaması işlemlerinde bulunabilmek için yatırımcıların ilgili platforma elektronik ortamda üye olmaları zorunludur. Önemle belirtmemiz gerekir ki, maddenin 2. fıkrası kapsamında platforma üyelik işlemlerine ilişkin esaslar belirlenmiş olup, bu çerçevede toplanan bilgilerin kamu tüzel kişileri dâhil olmak üzere üçüncü kişilerle paylaşımında 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na riayet edilmesi son derece önem arz etmektedir.

Tebliğ’in 15. maddesine göre, nitelikli yatırımcı olmayan gerçek kişiler, bir takvim yılı içerisinde paya dayalı kitle fonlaması yoluyla azami 20.000,00-TL yatırım yapabilecektir. Ancak düzenleme uyarınca, bu sınır 100.000,00-TL aşmamak kaydıyla yatırımcının platforma beyan ettiği yıllık net gelirinin %10’u olarak uygulanabilecektir.

Bu noktada ayrıca nitelikli yatırımcının tanımının verilmesi gerekmektedir. Nitelikli yatırımcının Tebliğ’in 4/o maddesinde, Kurul’un, girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına ilişkin düzenlemelerinde tanımlanan nitelikli yatırımcıları ifade ettiği belirtilmiş olup; buna göre yasal düzenlemeler uyarınca, yerli ve yabancı yatırım fonları, emeklilik fonları, yatırım ortaklıkları, aracı kurumlar, bankalar, sigorta şirketleri, portföy yönetim şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları, emekli ve yardım sandıkları, vakıflar, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun geçici 20. maddesi uyarınca kurulmuş olan sandıklar, kamuya yararlı dernekler ile nitelikleri itibariyle bu kurumlara benzer olduğu Kurulca belirlenecek diğer yatırımcılar ve sermaye piyasası araçlarının ihraç tarihi itibarıyla en az 1.000.000-TL tutarında Türk ve/veya yabancı para ve sermaye piyasası aracına sahip olan gerçek veya tüzel kişileri nitelikli yatırımcı olarak belirtmek mümkündür.

Diğer taraftan, Tebliğ’in 16. maddesi ile paya dayalı kitle fonlamasının uygulamasına yönelik olarak son derece önem teşkil eden fon toplamaya ilişkin esaslar belirlenmiştir. Buna göre maddede sayılan ve önem arz eden esaslara aşağıda yer verilmiştir.

  • Toplanan fonların aktarılmasından önce girişim şirketinin kuruluş işlemlerinin tamamlanmış olması ve fonların yalnızca sermaye artırımı suretiyle çıkarılacak paylar karşılığında girişim şirketine aktarılması gerekmekte olup, girişim şirketleri mevcut paylarının satışı suretiyle fon toplayamayacaktır. Sermaye artırımı suretiyle çıkarılacak paylar oydan yoksun olabilecektir.
  • Girişim şirketi payları karşılığında yatırımcılardan sağlanan fonların tamamının nakden ödenmiş olması zorunludur.
  • Yatırımcılara verilecek payların tüm ortaklık hak ve koşulları ile varsa bu paylara ilişkin imtiyazlar bilgi formunda açıkça belirtilecek olup, nitelikli yatırımcılar hariç olmak üzere yatırımcılara verilecek paylar arasında imtiyaz farkı yaratılamayacaktır.
  • Platform nezdinde kampanya yürütülebilmesi için kitle fonlaması bilgi formunun yatırım komitesi tarafından onaylanması ve bu formun kampanya sayfasında yayımlanması zorunludur.
  • Bir girişim şirketi veya girişimci tarafından herhangi bir 12 aylık dönemde kitle fonlama platformları aracılığıyla en fazla iki kampanya ile fon toplanabilecek olup, ayrıntılarına düzenlemede yer verildiği üzere toplanabilecek fon tutarı Kurulca belirlenen miktarı geçemeyecektir.
  • 000.000,00-TL’yi aşan fon taleplerinde, hedeflenen fonun en az %10’una tekabül eden tutarın kampanya süresi içerisinde nitelikli yatırımcılar tarafından karşılanmış olması zorunludur. Bu zorunluluk toplanan ek fon bakımından uygulanmayacak olup, belirtilen sınırların altında olmamak kaydıyla, girişim şirketi veya girişimci tarafından bilgi formunda belirtilmek kaydıyla nitelikli yatırımcılara tahsisat oranı belirlenebilecektir.
  • Girişimciler veya girişim şirketinin ortakları; kampanya sürecinin başladığı tarihi takip eden üç yıl içerisinde miras, mirasın paylaşımı, eşler arasındaki mal rejimi hükümleri veya cebri icra nedenleriyle yapılacak devirler ile girişimciler veya girişim şirketi ortaklarının nitelikli yatırımcılara ya da kendi aralarında yapacakları devirler hariç olmak üzere paylarını devredemeyeceklerdir.

Tebliğ’in “Kampanya Süreci” başlıklı 17. maddesi ile sürecin, bir girişim şirketi veya girişimci tarafından herhangi bir kitle fonlama platformuna fon toplama talebiyle başvurulduğu anda başlayacağı düzenlenmiştir. Bu kampanya süreci tamamlanmadan aynı girişim şirketi veya girişimci başka bir kampanya süreci başlatamayacaktır. Kampanya süresi, yatırım komitesi tarafından onaylanmış bilgi formunun kampanya sayfasında yayımlandığı tarihte başlayacak ve bu süre 60 günü geçemeyecektir.

Ayrıca maddede; yatırımcıların cayma hakkı, kampanya süresinin erken sonlandırılması, hedeflenen fon tutarının üzerinde fon toplanması hali,  hedeflenen fon tutarının toplanmış olması durumunda yapılacak sermaye artırımı, payların belirlenmesi ve hak sahiplerinin hesaplarına aktarılması, girişim şirketi adına bloke edilen fonun girişim şirketine tevdi edilmesi ve hedeflenen fon tutarının toplanamamış olması durumunda ise tutarların yatırımcılara iadesi vb. durumlara ilişkin esaslar  belirlenmiştir.

Yine belirtmemiz gerekir ki, kampanyalara ilişkin hazırlanan kitle fonlaması bilgi formunda yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek haller dolayısıyla değişiklik yapılmasının gerekmesi halinde, Tebliğ’in 18. maddesi uyarınca, girişim şirketi veya girişimci tarafından derhal platforma bildirim yapılması, bunun yatırım komitesi tarafından süresinde onaylanması ve derhal kampanya sayfasında yayımlanması ve yine fon sağlama talebini iletmiş olan kişilere bildirim yapılması gerekmektedir.

VI. FON KULLANIM YERLERİNE VE GİRİŞİM ŞİRKETLERİNE İLİŞKİN ESASLAR

Tebliğ’in 20. maddesi ile fon kulanım yerlerine ilişkin esaslar belirlenmiştir. Buna göre, toplanacak fonların hangi amaçlarla kullanılacağına ilişkin girişim şirketi veya girişimci tarafından bir raporun hazırlanması ve bu raporun kampanya süresinin başlangıç tarihi itibariyle kampanya sayfasında yayımlanmış olması zorunludur.

Yine düzenleme uyarınca, toplanan fonlar doğrudan veya dolaylı olarak gayrimenkul, gayrimenkule dayalı haklar ve gayrimenkul projelerinin satın alınması veya finansmanında kullanılamayacaktır. Ayrıca toplanan fonların bilgi formunda ilan edilen amacına uygun olarak kullanıldığının kontrolü ve denetimi Kanun uyarınca listeye alınmış bir bağımsız denetim kuruluşu tarafından ve özel amaçlı bağımsız denetim raporu hazırlanmak suretiyle yerine getirilecektir.

Tebliğ’in 21. maddesi uyarınca, girişim şirketlerinin nitelikleri belirlenmiş olup, bu şirketlerin teknoloji faaliyeti ve/veya üretim faaliyetinde bulunmaları, bilgi formunun ilan edildiği tarih itibariyle son beş yıl içinde kurulmuş olmaları, en son yıllık ve varsa son güncel ara dönem finansal tablolarında mevzuatta öngörülen eşikleri aşmamaları (Bu şartın kuruluş işleminin tescili esnasında sağlanmış olması zorunludur.), düzenli olarak takip ve kontrol edilen tescil edilmiş internet sitelerinin bulunması  gerekmektedir.

Ayrıca maddede, aşağıda sayılan şirketlerin paya dayalı kitle fonlaması yoluyla fon toplayamayacakları belirtilmiştir.

  • Halka açık ortaklıklar,
  • Yönetim kontrolü başka bir tüzel kişiye ait olan şirketler,
  • Halka açık ortaklıklar ile sermaye piyasası kurumlarının önemli etkiye sahip ortak konumunda bulunduğu şirketler.

“Kamuyu Aydınlatma” başlıklı Tebliğ’in 22. maddesi uyarınca ise;

  • Girişim şirketi aleyhine fesih davası açılması, bu davanın sonuçlanması, varsa esas sözleşmede tayin edilen bir fesih sebebinin gerçekleşmesi veya genel kurulda girişim şirketinin feshine karar verilmesi,
  • Girişim şirketinin konkordato için başvurması, bu başvurunun sonuçlanması,
  • Girişim şirketi aleyhine iflas davası açılması, bu davanın sonuçlanması veya girişim şirketinin tasfiyesi sonucunu doğurabilecek sona erme nedenlerinden birinin gerçekleşmesi,
  • Girişim şirketinin yönetim kontrolünün el değiştirmesi

hallerinde kamuya açıklama yapılması gerekmektedir.

VII. DİĞER HUSUSLAR

Tebliğ’in 23. maddesine göre, platformlar için öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesinden platformun yönetim kurulu üyeleri; yatırım komitesi için öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesinden yatırım komitesi üyeleri ile platformun yönetim kurulu üyeleri; girişim şirketleri için öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmesinden ise girişim şirketinin yönetim kurulu üyeleri sorumlu olacaktır.

Yine Tebliğ’in 24. maddesi uyarınca Kurul, kitle fonlaması faaliyetlerine ilişkin olarak platform, platform kurucuları, girişimci ve girişim şirketlerinden her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilecektir. Buna göre, kendisinden bilgi istenilen kişiler bilgi vermekten imtina edemeyeceklerdir.

Son olarak, Tebliğ’de yer alan tutarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Hazine ve Maliye Bakanlığınca ilan edilen yeniden değerleme oranı dikkate alınarak yeniden belirlenebilecektir.

VIII. SONUÇ

Tebliğ’in yürürlüğe girmesiyle, yaygın bir şekilde uygulaması bulunan kitle fonlaması, Türk mevzuatında da bir şirket kurmak veya şirketin sermayesini artırmak maksadıyla yahut vaadiyle halka her türlü yoldan çağrıda bulunularak para toplanması yasağının istisnası olarak yerini almıştır. Yukarıda ayrıntılarına yer verildiği üzere Tebliğ’de sadece paya dayalı kitle fonlaması düzenlenmekte olup, ödül veya bağış karşılığında fon toplanması faaliyeti kapsam dışı tutulmuştur. Kitle fonlamasının bu yönteminin kısaca pay karşılığında kitle fonlama platformları aracılığıyla halktan para toplanması olarak tanımlanması mümkündür. Tebliğ sayesinde artık yetkilendirilecek kitle fonlaması platformlarının işlettikleri internet siteleri aracılığıyla girişimcilerin ve yatırımcıların birbirlerine erişimi kolaylaşacak ve bu yeni nesil finansman modeli ile bir proje ya da girişimin hayata geçmesi son derece kolaylaşacaktır. Bu yolla, düşük tasarrufların yatırıma çevrilmesi ile girişimcilere finansman sağlanmasının önü açılmış olsa da henüz gelecekte ekonomik hayatta son derece etkili olacağı öngörülen kripto paraya ilişkin düzenlemelere yer verilmemiş ve toplanan fona karşılık olarak kripto para sunulmasının önü açılmamıştır.

İlginizi çekebilir

Yorum Yap

Email adresiniz gizli kalacaktır.