Yapay Zekâ ve Kişisel Verilerin Korunması
Günümüzün hızla gelişen teknoloji çağında, yapay zekâ sistemleri hayatımızın birçok alanında etkili bir şekilde kullanılmaktadır. Bu sistemler, veri analizi, otomatik karar verme, öneri sistemleri ve daha birçok alanda işlerimizi kolaylaştırma potansiyeline sahiptir. Yapay zekâ teknolojileri, çağımızın en hızlı gelişen alanlarından biridir ve birçok sektörde büyük potansiyel sunmaktadır. Ancak bununla birlikte, yapay zekanın kullanımı esnasında kişisel verilerin korunması da önemli bir konu haline gelmiştir. Yapay zekâ ve kişisel verilerin korunması arasındaki ilişki, kullanıcıların gizlilik ve güvenlik endişelerini artırmış ve düzenleyici kurumları harekete geçirmiştir.
Günümüzde, birçok ülke kişisel verilerin korunması için kanunlar ve düzenlemeler oluşturmuştur. Örneğin, Avrupa Birliği’nin Genel Veri Koruma Tüzüğü (“GDPR”) 2018 yılında yürürlüğe girmiştir. GDPR, kişisel verilerin işlenmesi, saklanması ve paylaşılmasıyla ilgili standartlar belirlemekte ve bireylerin veri güvenliği haklarını güçlendirmektedir. Türkiye’de ise 7 Nisan 2016 tarihinde Kişisel Verileri Koruma Kanunu (“KVKK”) yürürlüğe girmiştir. Kanun, kişisel verilerin işlenmesi, korunması ve kullanımı konusunda kapsamlı bir çerçeve sunarak; kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde işlenmesini önlemeyi, veri güvenliğini sağlamayı ve veri sahiplerinin haklarını korumayı hedeflemektedir. Yapay zekâ sistemleri; veri toplama, analiz etme ve işleme yetenekleriyle kişisel verilerin işlenmesinde önemli bir rol oynadığından, söz konusu kanunların yapay zekâ uygulamalarına uyumlu bir şekilde uygulanması önem arz etmektedir. Bu kapsamda yapay zekâ ve kişisel verilerin korunmasıyla ilgili en önemli konulardan biri, veri toplama ve kullanımının amaç sınırlamasıdır. Yapay zekâ sistemleri, büyük miktarda veriye dayanır ve bu veriler genellikle kullanıcılar tarafından sağlanır. Verilerin toplanması ve kullanılması, kullanıcının rızasına dayanmalı ve belirli bir amacı desteklemelidir. Bu nedenle, kullanıcıların bilgilendirilmesi, rıza alınması ve verilerin güvenli bir şekilde işlenmesi büyük önem taşımaktadır.
KVKK’nın yapay zekâ bağlamındaki önemi ise, yapay zeka sistemlerinin karar alma süreçlerinde otomatikleştirilmesinden kaynaklanmaktadır. Yapay zekâ algoritmaları, büyük miktarda veriye dayalı olarak sonuçlar üretebilir ve bu sonuçlar bazen insanlar tarafından anlaşılması zor kararları etkileyebilir. Bu durumda, KVKK’nın “hukuka ve dürüstlük kuralına uygun işleme” ve “aydınlatma yükümlülüğü” gibi temel ilkelerine uygun hareket edilmelidir. Veri sorumluları, yapay zekâ sistemlerinin nasıl işlediğini ve kararlarını nasıl verdiğini açıklayarak kişilerin haklarını koruma yükümlülüğüne sahiptir. Ayrıca, “amaçla sınırlılık ilkesi” gereklilikleri de yapay zekâ uygulamalarını etkilemektedir. Bu ilke, kişisel verilerin yalnızca belirli amaçlar için işlenmesini, toplanmasını ve kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu kapsamda, yapay zekâ sistemleri kullanılarak işlenen verilerin amacına uygun şekilde kullanılması ve veri sahiplerinin rızasına dayanması gerekmektedir. Örneğin, sağlık sektöründe kullanılan yapay zekâ uygulamalarıyla ilgili verilerin hassas kişisel veriler olduğu göz önüne alındığında, KVKK’nın öngördüğü koruma önlemlerinin titizlikle uygulanması gerekmektedir.
Bununla birlikte, hızla ilerleyen teknoloji, yapay zekâ sistemlerini daha karmaşık ve sofistike hale getirirken, kişisel verilerin korunmasını sağlamak için mevcut yasal düzenlemelerin güncellenmesi gerekmektedir. İleri düzeydeki yapay zekâ uygulamaları, örneğin derin öğrenme ve nöral ağlar gibi teknolojiler, daha fazla veriye ihtiyaç duyduğundan bu verilerin işlenmesinin, karmaşık etik ve hukuki sorunları beraberinde getirmesi beklenmektedir. Bu nedenle, kanunların yeniliklere uyum sağlayacak şekilde güncellenmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması önem arz etmektedir.
Sonuç olarak, yapay zekâ teknolojileri ile birlikte kişisel verilerin korunması büyük önem taşımaktadır. Kanunlar ve düzenlemeler, kullanıcıların veri güvenliği haklarını korumak için önemli bir araç sağlamakta olsa da yapay zekâ ve kişisel verilerin korunması konusunda hala gelişme ve dikkat gerekmektedir. Şeffaflık, hesap verebilirlik ve adalet prensiplerine uyum, yapay zekanın etik ve sürdürülebilir bir şekilde kullanılabilmesi için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, ilgili taraflar arasında iş birliği ve sürekli güncellenen düzenlemelerle yapay zekâ ve kişisel verilerin korunması konusunda ilerleme sağlanmalıdır.