Uyum Görevlisi ve Uyum Birimi Tanımları
Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesi hakkındaki mevzuat hükümleri çerçevesinde; Şirket Yönetim Kurulu tarafından, doğrudan kendisine veya yetkisini devrettiği üye/üyelerine bağlı bir Uyum Görevlisi ile Uyum Görevlisinin şirkette bulunmadığı zamanlarda Uyum Görevlisinin görev ve sorumluluklarını yerine getirecek bir Uyum Görevlisi Vekili atar. Uyum görevlisinin temel görevi; Suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesi için, Kanun ve Kanun uyarınca çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere gerekli uyumun sağlanması amacıyla oluşturulan uyum programını yürütmektir. Uyum Görevlisi Uyum Biriminin başıdır.
Uyum görevlisi Yönetmelik ve Yönetim Kurulu kararlarıyla kendisine verilen görevleri MASAK Uyum Birimi organizasyonu içerisinde gerçekleştirir. İhtiyaç duyulması halinde Yönetim Kurulu’nun onayı ile birime ek personel istihdamı yapılabilir. Bu durumda istihdam edilen personelin görev yetki ve sorumlulukları Yönetmelik’in 18. Maddesine aykırı olmamak şartıyla, Uyum Görevlisi tarafından belirlenir.
Uyum görevlisi olarak atanacak kişilerde şu şartların bulunması gerekir:
- T.C. vatandaşı olmak
- Kamu haklarından mahrum bulunmamak
- 09.2008 Tarih 26999 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine İlişkin Yükümlülüklere Uyum Programı Hakkında Yönetmeliğin 17’nci maddesinin 1’inci fıkrasının C bendinde sayılan şartlara uyması
- Türkiye’de (veya denkliği Yüksek Öğretim Kurulu’nca tanınmış yurt dışında) en az dört yıllık eğitim veren yüksek öğretim kurumlarından mezun olmak
- Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmeliğin ilgili maddesinde sayılan finansal kuruluşlardan (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile kalkınma ve yatırım bankaları dâhil) herhangi birisi nezdinde idareci, uzman veya denetim görevlerinde veya Kanunun ilgili maddesinde sayılan denetim elemanlığı görevlerinde ya da Başkanlık nezdinde idareci veya uzman görevlerinde en az beş yıl süreyle çalışmış olmak
- Şirkette veya şirketin iştiraklerinde nitelikli pay sahibi olmamak veya yönetiminde bulunmamak
- Şirketin nitelikli pay sahibi ortağının, yönetim kurulu üyelerinin veya genel müdürünün eşi veya ikinci dereceye kadar kan veya sıhrî hısımı olmamak.
Uyum programının bütününün, faaliyetlerin kapsamı ve özelliklerine uygun bir biçimde, yeterli ve etkin bir şekilde yürütülmesinden yönetim kurulu sorumludur. Yönetim kurulu; uyum görevlisi atamak, uyum görevlisinin ve uyum biriminin yetki ve sorumluluklarını açık bir şekilde ve yazılı olarak belirlemek, kurum politikalarını, yıllık eğitim programlarını ve gelişmelere göre bunlarda yapılacak değişiklikleri onaylamak, uyum programı kapsamında yürütülen risk yönetimi, izleme ve kontrol ile iç denetim faaliyetlerinin sonuçlarını değerlendirmek, tespit edilen hata ve eksikliklerin zamanında giderilmesi için gerekli tedbirleri almak ve uyum programı kapsamındaki tüm faaliyetlerin etkin bir şekilde ve koordinasyon içerisinde yürütülmesini sağlamakla yetkili ve sorumludur. Yönetim kurulu, bu yetkilerinin bir kısmını veya tamamını, bir veya birden fazla yönetim kurulu üyesine (açık bir şekilde ve yazılı olarak) devredebilir. Söz konusu yetki devrinin yapılması, yönetim kurulunun bu konudaki sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Uyum Görevlisinin Görevleri
Uyum görevlisinin başlıca görevleri, aşağıdaki listede ayrıntılı olarak sayılmıştır. Şöyle ki;
- Şirketin, Kanun ve Kanun uyarınca çıkarılan düzenlemelere uyumunu sağlamak amacıyla gerekli çalışmaları yapmak ve Başkanlıkla gerekli iletişim ve koordinasyonu sağlamak,
- Kurum politikası ve prosedürlerini oluşturmak ve kurum politikalarını yönetim kurulunun onayına sunmak,
- Risk yönetimi politikasını oluşturmak, risk yönetimi faaliyetlerini yürütmek,
- İzleme ve kontrol politikalarını oluşturmak ve buna ilişkin faaliyetleri yürütmek,
- Suç gelirlerinin aklanmasının ve terörün finansmanının önlenmesine yönelik eğitim programına ilişkin çalışmalarını yönetim kurulunun onayına sunmak ve onaylanan eğitim programının etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak,
- Kendisine iletilen veya resen öğrendiği şüpheli olabilecek işlemler hakkında yetki ve imkânları ölçüsünde araştırma yaparak edindiği bilgi ve bulguları değerlendirmek ve şüpheli olduğuna karar verdiği işlemleri Başkanlık’a bildirmek,
- Bildirimlerin ve ilgili diğer hususların gizliliğinin sağlanmasına yönelik gerekli tedbirleri almak,
- İç denetim ve eğitim faaliyetlerine ilişkin bilgi ve istatistikleri düzenli olarak tutmak ve bunları Yönetmelikte belirtilen sürelerde Başkanlık’a göndermek.
Uyum Görevlisinin Sorumlulukları
Şirketin, Başkanlıkla gerekli iletişim ve koordinasyonun sağlanması kapsamında; Şirketin Başkanlık’a bilgi ve belge verme yükümlülüğünü, Uyum Görevlisi yerine getirilir. Şirket, kendisinden bilgi ve belge istendiği durumda, söz konusu bilgi ve belgeleri Başkanlıkça belirlenen ve kendisine bildirilen biçim ve yönteme uygun olarak vermek zorundadır. Uyum görevlisi, görev ve sorumluluklarını yerine getirirken iyi niyetli, makul ve dürüst bir şekilde, tarafsız ve bağımsız bir irade ile hareket etmek zorundadır.
Sonuç
Sonuç olarak, uyum, uyum görevlisi, uyum birimi ve bunların göre ve sorumluluklarına ilişkin bilgi sahibi olmak, bu kavramların avantaj ve dezavantajlarının neler olduğunu bilmek şirketler açısından büyük öneme sahiptir. Uyum görevlisi ve kavramı, konvansiyonel bir kavram olmayıp bu alanda profesyonel danışmanlık hizmeti veren kuruluşlar veya avukatlık ofisleri tarafından hizmet alınarak ilerlenmesi, alınacak olan danışmanlık hizmetinde ise; süreç için ön hazırlık yapılması, hem duruma özel hem de şirketlerin durumuna dair gerekli bilgilerin temin edilmesi, uyum birimi ve görevlisinin seçilmesinde hangi kriterlerin kurumun lehine olacağının belirlenmesi ve buna uygun bir süreç analizi yapılması ve buna ilişkin gerekli raporların oluşturulması zaruri olup bu adımlarda deneyimli ve uzman bir kadro ile ilerlemek riskleri minimuma indirerek gerçeğe en yakın sonuç elde etmek için avantaj sağlayacaktır.
