2644 sayılı Tapu Kanunu’nun 35. maddesi gereği cumhurbaşkanlığı kararıyla taşınmaz edinimine izin verilen ülke vatandaşları ülkemizde taşınmaz edinebilmektedirler. 183 ülke vatandaşına Türkiye’de “mütekabiliyet koşulu aranmaksızın” taşınmaz edinme hakkı tanınmıştır. Bu ülkelerin vatandaşları ülkemizden belirli şartlar dâhilinde taşınmaz mal edinebilmektedir.
Yabancı gerçek kişiler tarafından gayrimenkul ediniminde bazı yasal kısıtlamalar bulunmaktadır. Yabancı gerçek kişiler, kanuni sınırlamalara uyulmak kaydıyla, ülkemizde nitelik bakımından her türlü taşınmaz (konut, işyeri, arsa, tarla) edinebilmektedir
Yabancı uyruklu gerçek kişiler, satın aldıkları yapısız taşınmazda (arsa, tarla gibi) geliştirecekleri projeleri iki yıl içinde ilgili Bakanlığın onayına sunmak zorundadır. İki yıl içinde Bakanlığa başvurulmaması halinde veya projenin süresi içinde bitirilmemesi durumunda söz konusu taşınmaz tasfiye hükümlerine tabidir.
- Taşınmaz mülkiyetinin devri Tapu Müdürlüklerinde imzalanacak resmi senet ve tescil ile mümkündür.
- Türkiye’de gayrimenkul tapularının edinimi, sadece tapu müdürlüklerinde yapılacak kayıt yoluyla onaylanmaktadır.
- Noterlerin düzenlediği veya gerçek kişilerle yazılı olarak yapılan gayrimenkul ön sözleşmeleri, gayrimenkul devrini tek başlarına teşkil etmemektedir. Ön sözleşmeler, sadece mülkiyetin devrine ilişkin bir taahhüt görevi görmekte olup söz konusu taşınmaz bu tür belgeler yoluyla el değiştirmemektedir.
- Söz konusu taşınmazın üzerinde satışı engelleyebilecek ipotekler, hacizler ve benzeri türlerde takyidat gibi yükümlülükler bulunabilir ve bunların ilgili tapu müdürlüğünde işlemler başlatılmadan önce kontrol edilmesi gerekmektedir.
- Yabancı ülke vatandaşlarının Türkiye’de gayrimenkul edinmeleri için ön koşul olarak oturma iznine sahip olmaları gerekmemektedir. Ayrıca, Türkiye’de taşınmaz satın alan yabancılara 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca yenilenebilir kısa süreli oturma izni verilmektedir.
- Türkiye’de gayrimenkul edinmeyi amaçlayan gerçek veya tüzel bir kişi, taşınmazın sahibiyle birlikte Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğüne başvurmalıdır.
Getirilen Sınırlamalar:
Yabancı gerçek kişi ülke çapında en fazla 30 hektara kadar taşınmaz ve bağımsız ve sürekli nitelikteki sınırlı ayni hak edinebilir. Bu rakam Cumhurbaşkanı kararıyla en fazla iki katına çıkartılabilir.
2565 Sayılı Askeri Yasak Bölge ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu gereği askeri yasak bölgelerde yabancıların taşınmaz edinimi yasaklanmıştır.
Yabancı uyruklu gerçek kişiler, özel mülkiyete konu ilçe yüz ölçümünün %10’una kadar taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinebilir.
Cumhurbaşkanlığı Kararınca kamu yararı ve ülke güvenliği açısından yabancı gerçek kişilerin taşınmaz ve sınırlı ayni hak edinemeyecekleri alan olarak belirlenen bölgelerde bulunan yerlerde yabancı edinimi mümkün bulunmamaktadır.
İstisnai Durumlar
i. Mavi Kart Sahipleri (Doğumla Türk Vatandaşı Olup Çıkma İzni Almak Suretiyle Türk Vatandaşlığını Kaybedenler)
5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28. maddesi uyarınca, izinle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve onlarla işlem gören çocuklarının, taşınmaz edinimi, devri, miras ve mülkiyetle ilgili ayni hak talepleri, yabancılara yönelik yasal sınırlamalar olmaksızın, Türk vatandaşlarının talepleriyle aynı şekilde işleme alınır ve sonuçlandırılır.
ii. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşları
“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti arasında İki Ülke Vatandaşlarına İlave Kolaylıklar Tanınmasına İlişkin Anlaşma” uyarınca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları, Türkiye’de taşınmaz edinimi konusunda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sahip olduğu haklara sahip kabul edilmektedir. Yabancı gerçek kişilerin taşınmaz edinimlerine uygulanan kanuni kısıtlayıcı hükümlerden muaftırlar.
KAYNAKÇA:
- TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 17. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 25-27 Nisan 2019, Ankara “Türkiye’de Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz Edinimi”
- C. Dışişleri Bakanlığı “Yabancılar İçin Türkiye’de Taşınmaz Satın Alma İşlemleri Rehberi”
- 2644 sayılı Tapu Kanunu
- 6302 sayılı “Tapu Kanunu Ve Kadastro Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun”
