Halka arz, şirketlerin yeni ortak edinmek üzere belirli bir kişi, aile veya gruba ait olan hisse senetlerini halka açarak önceden bilinmeyen yatırımcılara satılması işlemidir. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda ise halka arz, sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan yapılan genel bir çağrıyı ve bu çağrı devamında gerçekleştirilen satış olarak tanımlanmıştır.
Halka açılmak isteyen şirketler, sürecin sağlıklı devam yürütülmesi için halka arz öncesi stratejik değerlendirme ve planlama sürecini doğru yürütmelidir. Halka arzın ilk aşamalarında şirketin finansal durumu, gelecek hedef ve planları ile hisse senetleri değerlemesi yapılmaktadır. Şirketler daha sonraki süreçlerde aracı kurumlarla iletişime geçme, Sermaye piyasası kuruluna ve Borsa İstanbul’a başvuru ve izin sürecini tamamlayarak talep toplanması ve şirket hisselerinin satışının gerçekleşmesi aşamalarıyla halka arz sürecini tamamlamaktadır.
Şirketleri halka arza karar vermeye iten birden fazla sebep bulunmaktadır. Bunlar arasında; finansman ve likidite sağlama, yurtiçi ve yurtdışı yaygın tanıtım, kurumsallaşma ve ikinci halka arz imkanının bulunması yer almaktadır. Hakla arz ile şirketlere, kamuoyunu doğru ve zamanında bilgilendirme, bağımsız dış denetime tabi olma gibi mali ve sosyal sorumluluklar yüklenmektedir. Bunların sonucu olarak da şirketlerin tanınırlığı, itibarı, güven ve saygınlığı özellikle kamuoyunda görünürlüğü daha da artmaktadır.
Halka arz ile şirketler önemli finansman kaynağına ulaşmakta ve böylece yatırım, markalaşma, dış pazara açılma, yenilenme yahut kapasite artırıma gibi planlarını bu finansmanla gerçekleştirme avantajına sahip olmaktadırlar. Ayrıca şirket, itibarını ve saygınlığını artırarak ek fon gereksiniminin karşılanmasını kolaylaştırmakta ve borsada işlem gören hisselerini teminat göstererek kredi kullanabilmektedir. Şirketin piyasa değeri daha nesnel ve şeffaf biçimde belirlenmektedir. Şirketin halka açık olması ile müşteriler ve tedarikçiler nezdinde de güven ilişkisi gelişmektedir.
Halka arzın dezavantajları arasında ise; halka arz sürecinde çeşitli maliyetlere katlanılması, kamuyu aydınlatma ve raporlama yükümlülüğü, mali tablo ve raporların bağımsız denetimi, Sermaye Piyasası Kurulunun denetimine girilmesi, uyulması gereken yasal yükümlülüklerin artması, yöneticilerin sorumluluğunun ve görevlerinin de artması sayılabilecektir. Halka arz sonrası şirketin hissedar kontrolünün azalması karar alma süreçlerini de etkileyebilmektedir. Son olarak ise şirkette kısa vadeli başarı ve beklenti baskısının oluşumu uzun vadeli başarıları olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
